Introductie
Claartje Vinkenburg werkt als zelfstandig organisatieadviseur en is daarnaast als universitair hoofddocent verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze houdt zich onder andere bezig met de invloed van bias (vooringenomenheid) op selectie- en promotie beslissingen. Als expert weet zij als geen ander hoe deze, soms impliciete, bias onze besluitvorming en gedrag kan beïnvloeden. In dit interview geeft zij haar visie over hoe het effect van bias omgedraaid kan worden door kleine duwtjes oftewel nudges die ons gedrag positief beïnvloeden.
Impliciete bias in organisaties:
Vanuit haar rol als organisatieadviseur houdt Claartje zich bezig met de manier waarop je impliciete bias zichtbaar kunt maken en de invloed er van kunt beperken. Volgens Claartje zijn impliciete bias in hoofden van mensen vaak hardnekkig, en daarom moeilijk te veranderen. Soms zijn mensen er van overtuigd dat hun manier van werken de juiste is, omdat zij dit simpelweg al jaren zo doen, dat het aanleren van nieuw gedrag moeilijk is. Selecteurs zijn er bijvoorbeeld vaak van overtuigd dat zij talent kunnen herkennen als het de kamer binnenwandelt. Toch krijgen witte, fitte heteromannen vaker dan anderen het voordeel van de twijfel, ongeacht hun kwaliteiten. Hoewel we vaak weten dat verandering nodig is en we er beter van worden, kan het ook juist weerstand oproepen wanneer we inzicht krijgen in bias. Deze weerstand maakt het daarom soms moeilijk om een gedragsveranderende interventie effectief te laten zijn. Volgens Claartje is het daarbij ook belangrijk om tijdens het wegnemen van het effect van bias, naast alleen inzicht, mensen ook manieren aan te bieden hoe men effectief het gedrag kan veranderen. Zo kan het bijvoorbeeld heel goed werken om selecteurs kort voordat zij een interview gaan afnemen even een aantal minuten te laten mediteren, zodat zij hun hoofd leeg hebben. Zij kunnen zich daarna beter aan de objectieve selectiecriteria houden. Naast inzicht in de subjectieve manier van het selecteren van kandidaten geeft Claartje hen hiermee ook een handvat om objectieve criteria gemakkelijker toe te passen. Dit soort gedragsinterventies ziet zij als nudges.
Het gehele interview is te vinden in de bijlage.